برنامههای تحصیلی حسابداری در کانادا بسیار متنوع بوده و دورههای یک الی پنج ساله با امکان کسب مدارک مختلف همچون سرتیفیکیت، دیپلم، دیپلم پیشرفته، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در کانادا را در بر میگیرد؛ علاوه بر آن، بازار کار این رشته نیر در کانادا بسیر پررونق است و این دو عامل موجب شده است که افراد زیادی جهت ادامه تحصیلات خود در رشته حسابداری به این کشور مهاجرت کنند. شهریه رشته حسابداری به نوع دوره، مقطع تحصیلی و مرکز آموزشی بستگی دارد و هزینهای حدوداً 12,000 الی 50,000 دلار کانادا ر سال را دربرمیگیرد. اما امکان استفاده از بورسیههای تحصیلی و اجازه کار در هنگام تحصیل، میتواند میزان خوبی از این هزینهها را کاهش دهد.
شرایط اپلای و الزامات تحصیل در رشته حسابداری در کانادا
شرایط تحصیل در رشته حسابداری در کانادا، در مقاطع مختلف متفاوت است. در گام نخست از این مقاله، به بررسی شرایط عمومی تحصیل حسابداری در کانادا در دو نوع مرکز آموزشی عمده آن یعنی کالجها و دانشگاهها پرداخته شده است. برای انتخاب دقیق مناسبترین گزینه منطبق بر شرایط شما، لازم است ابتدا مدرک مورد نظر و هدفتان از دوره آموزشی اعم از تحصیلات آکادمیک، کسب مهارت فشرده و ورود به بازار کار و یا انجام امور پژوهشی را مشخص کنید.
به طور کلی از آنجایی که هر کالج یا دانشگاه، شرایط ورودی مخصوص به خود را دارد و تعداد مؤسسات و دورههای ارائهدهنده رشته حسابداری و گرایشهای وابسته به آن بالغ بر 160 مورد است، حتماً الزامات اختصاصی اعم از مدارک، نمره زبان و پیشنیازهای اختصاصی هر مرکز آموزشی را در وبسایت آنها بررسی کنید.
کالج: سرتیفیکیت، دیپلم و یا دیپلم پیشرفته
هرچند که تعداد دورههای ارائه شده در رشته حسابداری در کالجهای کانادا در مقایسه با دانشگاههای آن کمی محدودتر است، اما بسیاری از کالجها نیز حسابداری را به عنوان یکی از رشتههای تحصیلی خود ارائه میدهند. در واقع، بسیاری از دانشجویان انتخاب میکنند تا در کالجها به جای دانشگاهها حسابداری را تحصیل کنند و با گذراندن دورهای کوتاهتر سریعتر وارد بازار کار در این حوزه شوند. با این حال، باید مطمئن شوید که کالجی که قصد تحصیل در آن را دارید، دارای مجوز معتبر مربوطه یعنی DLI Numer و برنامههای تحصیلی آن دارای تأییدات توسط مراجع مربوطه است.
کالجها در این رشته عموماً سه نوع مدرک سرتیفیکیت (Certificate)، دیپلم (Diploma)، دیپلم پیشرفته (Advanced Diploma) مطابق با دورههای یک ساله، دو ساله و سه ساله را ارائه میدهند؛ البته تعداد واحدها و سرفصلهای اختصاصی هر مرکز میتواند منجر به تغییر مدت زمان هر برنامه شود. شرایط اپلای و پذیرش عمومی کالجهای رشته حسابداری برای هر نوع این مدرکها به شرح جدول زیر است:
سرتیفیکیــت، دیپــــلم، دیپلم پیشرفتــــه |
طول دوره |
1 الی 3 سال |
مدارک و شرایط اپلای |
|
نمره زبان |
|
شهریه (دانشجویان بینالمللی) |
سالیانه 12.000 الی 16.000 دلار کانادا |
توضیحات تکمیلی |
|
برنامه تحصیلی رشته حسابداری در کالجها
در دورههای رشته حسابداری که در کالجهای کانادا تدریس میشوند، دانشجویان با مباحث مختلفی در زمینه اصول کاربردی در حسابداری آشنایی پیدا میکنند و ضمن کسب پارهای از مهارتها، آماده ورود به بازار کار این حوزه به عنوان یک حسابدار مبتدی یا دستیار میشوند. این سرفصلها در مقاطع مختلف کالجها تقریباً مشترک بوده، حال آنکه متناسب با طول مدت و نوع دوره، ممکن است برخی از جزئیات آموزشی، سطح تخصص و میزان ساعت هر درس متفاوت باشد. بخش عمده این دروس عبارتند از:
- ریاضیات کاربردی در حسابداری
- اصول حسابداری پایه
- حسابداری پایه
- ارتباطات
- مبانی کسب و کار
- نرمافزارهای کاربردی و حسابداری
- مسائل و سیاستهای اقتصادی
- امور مالی و تجاری
- مبانی حقوق و دستمزد
- اصول حسابرسی تجاری
- مالیات
- حسابداری مدیریت
دانشگاه: مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری
امکان تحصیل در مراکز دانشگاهی کانادا در رشته حسابداری عمدتاً در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری فراهم شده است. با توجه به پیچیدگی و تخصصیتر شدن ترتیبی این مقاطع، تعداد دورههای پیشنهادی از لیسانس به دکتری محدودتر شده و کاهش مییابد. هر مرکز دانشگاهی بنابر شرایط ممکن است ملزومات خاص خود را داشته باشد؛ اما در جدول زیر کلیات مرتبط با این سه مقطع ارائه شده است:کارشناســـــــــــــــــــــی |
طول دوره |
3 الی 4 سال |
مدارک و شرایط اپلای |
|
نمره زبان |
|
شهریه (دانشجویان بینالمللی) |
سالیانه 30.000 الی 45.000 دلار کانادا |
کارشناســــی ارشــــــــــــد |
طول دوره |
2 سال |
مدارک و شرایط اپلای |
|
نمره زبان |
|
شهریه (دانشجویان بینالمللی) |
سالیانه 25.000 الی 55.000 دلار کانادا |
دکتـــــــــــــــری |
طول دوره |
4 الی 5 سال |
مدارک و شرایط اپلای |
|
نمره زبان |
|
شهریه (دانشجویان بینالمللی) |
سالیانه 12.000 الی 55.000 دلار کانادا |
برای اخذ ادمیشن در مقطع کارشناسی ارشد، باید حداقل 60 درصد از دروس پیش نیاز رشته حسابداری را در مقطع کارشناسی گذرانده باشید و معدلتان در این مقطع تحصیلی، بالا باشد.
قبولی در مقطع دکتری کار سادهای نیست و داشتن مدارک قوی از جمله توصیهنامههای تحصیلی، فعالیت در تحقیقات علمی و مقالات یا کتب چاپ شده و نیز شرکت در چندین جلسه مصاحبه احتمالی با اساتید دانشگاه مقصد جهت پذیرش ضروری است.
برنامه تحصیلی رشته حسابداری در دانشگاهها
هدف از این گام، شرح اختصاری سرفصلهای رشته حسابداری در دانشگاههای کانادا است. در مقاطع مختلف این رشته در مراکز دانشگاهی، دانشجویان موضوعاتی را در قالب واحدهای درسی متنوع میگذرانند. برخی از رایجترین این دروس در رشته حسابداری در کانادا عبارتند از:
دروس مقطع کارشناسی
- دروس پایه و پیشنیاز: اعم از ریاضیات، آمار، توابع پیشرفته و حساب دیفرانسیل و انتگرال
- نرمافزارهای مربوطه: نرمافزارهای حسابداری مالی (QuickBooks و Sage 50)، نرمافزارهای مدیریت مالی و اقتصادی (SAP و Oracle)، نرمافزارهای مدیریت هزینه (Xero)، نرمافزارهای تحلیل داده (Microsoft Power BI و Tableau) و نرمافزارهای حسابداری مالیاتی (Lacerte و ProSeries)
- حسابداری مالی: مفاهیم مهم حسابداری مالی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان، جریان وجوه نقد و گزارشگری مالی
- حسابداری مدیریت: برنامهریزی مالی، کنترل بودجه و تصمیمگیریهای استراتژیک
- حسابداری مالیات: قوانین مالیاتی، بررسی اصول مالیاتی، تهیه اظهارنامه مالیاتی و برنامهریزی مالیاتی
- حسابداری معاملات: مفاهیم حسابداری معاملات مانند شرح حسابهای معاملات و بررسی مسائل مالیاتی مرتبط با معاملات
- تکنیکهای حسابداری: تکنیکهای بررسی و تفسیر صورتهای مالی و روشهای حل مسائل مالی
- حسابداری بانکی: بررسی صورت حساب بانکی، مشاغل بانکی و اصول حسابداری در بانک
دروس مقطع کارشناسی ارشد
- حسابداری مالی و اصول پیشرفته آن
- مدیریت عملکرد استراتژیک
- ادغام و مدیریت تیم
- اقتصادسنجی کاربردی
- حسابداری و مالیات
- برنامهریزی مالیاتی
- امور مالی شرکتی
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
- حاکمیت شرکتی و حسابداری یکپارچه
- تکنیکهای حل مسائل مالی
- حسابداری بانکی و اصول پیشرفته آن
- حسابداری مؤسسات غیر دولتی و غیرانتفاعی
- فناوری اطلاعات و سیستمها در حسابداری
دروس مقطع دکتری
- محیط اقتصادی در تجارت و کار
- روشهای تجربی در امور مالی
- تئوری سازمانها
- منطق تحقیقات اجتماعی
- روش تحقیق در حسابداری
- تحقیقات پیشرفته حسابداری و مالی
- تحقیقات و مطالعات پژوهشمحور در حوزههای مرتبط اعم از:
- سیستم حسابداری یکپارچه
- حسابداری و اصول مالیاتی
- تحقیقات تجربی در حسابداری
- قضاوت و تصمیمگیری در حسابداری
- تأثیر اطلاعات حسابداری بر فعالیتهای مالی، شرکتی، تجاری و تولیدی
گرایشهای رشته حسابداری در دانشگاهها
گرایشهای رشته حسابداری در کانادا عمدتاً در مقاطع دانشگاهی ارائه شده و دورههای مربوطه در کالجها محدودتر است. دانشگاههای مختلف ممکن است گرایشهای متفاوتی ارائه دهند؛ لذا توصیه میشود که در مورد گرایشهای مختلف در دانشگاههای مختلف تحقیق کرده و با اساتید و دانشجویانی که در این رشته تحصیل میکنند، صحبت کنید تا بتوانید گرایش مناسب خود را پیدا کنید. شاخصترین گرایشهای این رشته در دانشگاههای کشور کانادا عبارتند از:
- حسابداری مالی: این گرایش بیشتر به موضوعات صورتهای مالی، گزارشدهی مالی، تجزیه و تحلیل دادههای مالی، ریسکها، تعیین ارزش و ارزیابی شرکتها، سازمانها و موارد مشابه مرتبط است.
- حسابداری مدیریت: در این گرایش، موضوعاتی مانند برنامهریزی مالی، کنترل هزینهها، تصمیمگیریهای استراتژیک، برنامهریزی منابع و ارزیابی کارایی سازمانی و ریسکهای مالی به منظور افزایش بهرهوری و سودآوری بررسی میشوند.
- حسابداری مالیاتی: در گرایش مالیاتی، موضوعاتی مانند قوانین مالیاتی، محاسبات مالیاتی، برنامهریزی مالیاتی، تجزیه و تحلیل مالیاتی، سیاست مالیاتی و اثرات آن ضمن قوانین مالیاتی کانادا مورد بررسی قرار میگیرند.
- حسابداری بینالمللی: حسابداری بینالمللی به موضوعاتی مانند حسابداری بینالمللی، تعادل تجاری، حرکت سرمایهای، ارزش و ارزیابی شرکتهای چند ملیتی و موارد مشابه میپردازد.
- حسابداری حقوقی: در این گرایش، به حوزههایی چون قوانین حقوقی مالی، قوانین مالیاتی، حسابرسی در دادگاهها و موارد مرتبط با حقوق سازمانها پرداخته میشوند.
باید بدانید که میزان آموزشی و یا پژوهشی بودن این گرایشها متناسب با مقطع و برنامه تحصیلی دانشگاه مورد نظر میباشد. به طوری که در مقطع لیسانس، بار آموزشی گرایشها بیشتر بوده و در مقطع ارشد نگاه پژوهشی به آموزش اضافه میشود و مقطع دکتری نیز عمدتاً مطالعات پژوهشمحور است.
مراکز آموزشی برتر برای تحصیل رشته حسابداری در کانادا
در کشور کانادا بسیاری از دانشگاهها، دورههای حسابداری و مالی را در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه میدهند. در این قسمت از بررسی این رشته، پانزده مورد از بهترین دانشگاههای کانادا برای تحصیل در رشته حسابداری و مالی بر اساس رتبه بندی جهانی QS در سال 2023 آورده شده است:
نام دانشگاه | رتبه |
University of Toronto, Toronto | 15 |
University of British Columbia, Vancouver | 29 |
McGill University, Montreal | 55 |
Université de Montréal. Montreal | 97 |
University of Alberta. Edmonton | 98 |
Queen’s University, Kingston | 101 تا 150 |
University of Waterloo, Waterloo | 101 تا 150 |
Western University, London | 101 تا 150 |
York University, Toronto | 101 تا 150 |
University of Calgary, Calgary | 151 تا 200 |
Concordia University, Montreal | 201 تا 250 |
Simon Fraser University, Burnaby | 201 تا 250 |
Université Laval, Québec | 201 تا 250 |
McMaster University, Hamilton | 251 تا 300 |
University of Ottawa, Ottawa | 251 تا 300 |
علاوه بر آن برای تحقیقات و پژوهش در حوزه حسابداری، دانشگاههای تورنتو، واترلو و مکگیل برخی از مراکز تحقیقاتی برجسته در کانادا نیز هستند. تعداد و دورههای حسابداری در کالجهای کانادا محدودتر است؛ در میان کالجهای مطرح کانادا در این حوزه میتوان مراکز Humber، Centennial ،Algonquin، Conestoga ،Seneca ،George Brown و Niagara را نام برد.
این لیست تنها یک نمونه از دانشگاههای برتر کانادا در رشته حسابداری است و بر اساس معیارهای مختلف مانند امتیازات و برتریهای آموزشی و پژوهشی، شهرت و تعداد دانشجویان و … شکل گرفته است. به همین دلیل، ممکن است بهترین گزینه برای شما متفاوت باشد و در نهایت، انتخاب دانشگاه مناسب باید بر اساس نیازها و شرایط شما صورت گیرد.
بورسیههای تحصیلی
دانشگاهها و مراکز آموزشی کانادا برای رفاه حال دانشجویان در تمامی مقاطع تحصیلی و رشتههای مختلف، بورسیههایی را برای آنها در نظر میگیرند. گاهی این بورسیهها تمام هزینههای شخصی و تحصیلی را پوشش داده و گاهی بخشی از هزینهها را تقبل میکند. تنوع این بورسیهها زیاد است و در این مقاله ده مورد از کمکهزینههای قابل دریافت برای دانشجویان حسابداری به همراه لینک شرایط اخذ بورسیه ذکر شده است.
نام دانشگاه | نام بورسیه تحصیلی |
دانشگاه آلبرتا | |
دانشگاه کارلتون | A.B. Larose Memorial Bursary |
دانشگاه کلگری | Accounting Students’ Association Prizes |
دانشگاه آلبرتا | Alberta Scholarship in Accounting |
دانشگاه رایرسون | Award for Excellence – Ryerson |
دانشگاه مک گیل | C. Douglas Mellor Prize |
دانشگاه بروک | CA – Brock Institute for International Issues in Accounting Award |
دانشگاه بریتیش کلمبیا | CA Education Foundation Jim Miller DAP Scholarship |
دانشگاه تورنتو | Certified General Accountants Association of Ontario Award for Excellence – University of Toronto |
دانشگاه کلگری | Certified General Accountants of Alberta Scholarship – University of Calgary |
بازار کار و درآمد رشته حسابداری در کانادا
طبق آمارهای گزارش شده، چشمانداز بازار کار رشته حسابداری در همه استانهای کشور کانادا خوب و بسیار خوب است؛ و حتی پیشبینی میشود که در سالهای آینده بیشتر از الان به حسابدار و تخصصهای مربوط در این زمینهکاری نیاز به نیروی کار باشد. طبق اعلام Job Bank کانادا، این کشور طی سالهای 2022 الی 2031 به 88,000 حسابدار فعال نیاز دارد که تنها 79.800 فرد متخصص برای تصدی این موقعیتهای شغلی وجود خواهند داشت. یکی از علتهای این امر آن است که جمعیت شاغل کانادا در حال افزایش سن و بازنشستگی است و تا سال ۲۰۲۴ حدود ۴۵.۰۰۰ حسابدار بازنشسته خواهند شد. در سال 2021 متوسط سن حسابداران کانادا 43 سال و سن بازنشستگی آنها حدود 64 سال گزارش شده است.
فارغ التحصیلان رشته حسابداری میتوانند در موقعیتهای شغلی متفاوتی مشغول به کار شوند و درآمد این افراد به نسبت میزان تحصیلات، جایگاه شغلی و تجربه آنها میتواند متفاوت باشد. به طور کلی میانگین درآمد یک فرد در زمینه حسابداری حدود 45000 دلار در سال برای افرادی با کمتر از دو سال سابقه و تا حدود 170000 دلار در سال برای متخصصین و مدیران ارشد در این حوزه میتواند متغیر باشد. در جدول زیر بعضی از این موقعیتهای شغلی به همراه میانگین درآمد سالیانه آنها (طبق آمار سال 2022 و 2023) آورده شده است:
موقعیت شغلی | میانگین درآمد سالیانه (دلار کانادا) |
حسابدار | 63,900 |
حسابدار سنیور | 87,600 |
تحلیلگر (آنالیزور) مالی | 71,100 |
کنترلکننده مالی | 80,000 |
حسابرس مالی | 88,700 |
مدیر حسابداری ممیزی و کنترلکننده (controller) مالی | 185.000 تا 207.000 |
مدیر ارشد مالی (chief financial officer) | 165.500 |
مدیر حسابداری | 130.000 |
مدیر امور مالیاتی | 139.000 |
مسئول دفتر و امور حسابداری | 51.800 |
ردههای مهارتی حسابداری در کانادا
حسابدار خبره (CA: Chartered Accountant)
در این رده یک حسابدار باید به وظایف استاندارد این حرفه مثل برنامهریزی مالی، مدیریت نقدینگی و استراتژی آن، امور مالیاتی و موارد مشابه بپردازد. دریافت مدرک این رده مستلزم داشتن حداقل کارشناسی حسابداری، تجربه کاری 3 ساله در سمت حسابداری و قبول شدن در یک امتحان است که توسط سازمان حسابداری حرفهای در هر استان برگزار میشود.
حسابدار عمومی خبره (CGA: Certified General Accountant)
وظایف اصلی حسابداران عمومی حسابرسی، تنظیم گزارش مالی و تدوین استراتژیهای تجاری برای یک شرکت است. فارغالتحصیلان حسابداری پس از مقطع لیسانس، باید 2 سال تمام وقت و یا 30 ماه ناپیوسته به صورت حرفهای به عنوان حسابدار فعالیت داشته، یک دوره مهارتی تکمیلی را گذرانده و مدرک صلاحیت حرفهای دریافت کنند تا بتوانند به عنوان CGA اشتغال یابند.
حسابدار مدیریت خبره (CMA: Certified Management Accountant)
حسابداران مدیریت خبره بر یافتن بهترین راهکارهای تجاری و مالی برای به حداقل رساندن هزینهها، افزایش درآمد و افزایش سود یک شرکت تمرکز دارند و میتوانند سمتهای مدیریتی مانند مدیریت تجاری و مالی را نیز داشته باشند. حسابدارانی که تمایل به کسب این رده دارند، باید پس از فارغالتحصیلی و چندین سال تجربه کار حرفهای حسابداری، در یک دوره آموزشی تخصصی 2 ساله در سازمان حسابداری استانی شرکت کرده و در پایان یک ارزیابی دو روزه درباره مفاهیم حسابداری، حسابرسی و مدیریت بازرگانی را باموفقیت پشت سر بگذارند.
حسابدار حرفهای خبره (CPA: Chartered Proffesional Accountant)
ارائه دهنده مشاوره تجاری، مالیاتی قانونی و نیز خدمات برنامهریزی مالی از جمله وظایف یک حسابدار حرفهای خبره است. داشتن مدرک لیسانس، چند سال تجربه کاری حرفهای و شرکت در دورههای آموزشی CPA در سازمان حسابداری حرفهای استان از الزامات دریافت این مدرک است. این رده در تمام استانها نظاممند است.
سوألات متداول
آیا تحصیل رشته حسابداری به صورت آنلاین در کانادا ممکن است؟
در کانادا امکان آموزش حسابداری و دورههای مرتبط به صورت آنلاین نیز وجود دارد. تعداد محدودی از مراکز آموزشی کانادا دورهها و برنامههای آموزشی حسابداری را به صورت آنلاین ارائه میدهند که به واسطه آن بتوان مدرک معتبر نیز دریافت کرد. لیست این مراکز متناسب با شرایط به صورت دورهای ممکن است تغییر کند؛ برخی از این مراکز عبارتند از: کالجهای Algonquin ،Centennial ،Cambrian، Bow Valley و St. Lawrence.
آیا به تمامی افرادی که از این رشته پذیرش میگیرند، بورسیه تحصیلی تعلق خواهد گرفت؟
خیر، برای گرفتن هر نوع از بورسیه شرایطی لازم است که دانشگاه آن را تعیین میکند و برای اخذ آن بایستی درخواست داده و واجد شرایط تشخیص داده شوید.
در زمان تحصیل رشته حسابداری اجازه کار خواهیم داشت؟
بله، اجازه کار دانشجویی در کانادا برای تمامی رشتهها به میزان 20 ساعت در هفته است.
کد شغلی (NOC) رشته حسابداری در کانادا چیست؟
کد شغلی اصلی برای رشته حسابداری در کانادا 11100 است. البته برخی از زیرشاخههای آن کد متفاوتی دارند که در سایت Noc/ TEER کانادا قابل دسترسی است.
مشاغل ممکن برای یک حسابدار در کانادا چه هستند؟
عمده مشاغلی که در این حوزه عرضه میشوند شامل حسابدار، دستیار حسابدار، کنترلکننده مالی، تحلیلگر مالی، مسئول دفتر و در صورت دارا بودن سابقه کار و مهارتهای لازم مدیر حسابداری است. هر فرد میتواند در شرکتهای حسابداری مشغول به کار گشته و یا در یک شرکت عمومی به عنوان حسابدار اختصاصی آن فعالیت نماید.
تفاوت حسابداری و حسابداری در MBA چیست؟
حسابداری میتواند به عنوان یک رشته مستقل در مراکز آموزشی به صورت تخصصی گذرانده شود؛ حال آنکه حسابداری در MBA گرایشهای متفاوتی دارد و تنها یکی از گرایشهای جانبی این رشته مدیریتی – بازرگانی است.
آیا شغل حسابداری در کانادا regulated است و مدرک صلاحیت حرفهای نیاز دارد؟
متناسب با سمت شغلی، رده حسابداری و استان مورد نظر، حسابداری میتواند جزء مشاغل regulated یا unregulated قرار گیرد. برای کسب اطلاعات دقیقتر میتوانید به سایت Jobbank مراجعه نمایید.
بیشترین میزان درآمد حسابداری در کانادا برای کدام موقعیتهای شغلی است؟
مدیران مالی، مدیران حسابداری و مدیران حسابداری ممیزی با امکان کسب بیش از 130.000 دلار کانادا در سال بیشترین میزان درآمد در این حوزه را دارند.
آیا ردههای مهارتی حسابداری در کانادا، اعتبار بینالمللی نیز دارد؟
دو رده حسابداری حرفهای خبره (CPA) و حسابداری مدیریتی خبره (CMA) در سطح بینالملل نیز میتوانند برای فرد اعتبار بالایی داشته باشند.