نزدیک 5 سال است که کانادا از سیستم اکسپرس انتری رونمایی کرده است؛ این سیستم سیستمی برای مهاجرت به کانادا است که در سه دسته ی کارگر ماهر فدرال، مشاغل دارای مهارت و تجربه ی کانادایی از سراسر جهان بر پایه ی امتیازات و معیارها مهاجر جذب می کند. کاندیدها بر اساس امتیازی که در سیستم جامع رتبه بندی دارند دسته بندی می شوند؛ این سیستم به کاندیدها بر اساس تسلط بر زبان انگلیسی یا زبان فرانسوی (دو زبان رسمی کانادا)، سن، تحصیلات و سابقه کار امتیازدهی می کند. برای کاندیدهایی که بالاترین امتیاز را داشته باشند به تناوب برگزاری پذیرش ها ITA (دعوتنامه برای تقاضا جهت اقامت دائم) صادر می شود.
پیش از اینکه سیستم اکسپرس انتری افتتاح شود، هر که زودتر اقدام می کرد در اولویت بود. در آن سیستم، درخواست همه متقاضیان بازبینی می شد و آنهایی که واجد شرایط بودند، مشروط به اینکه دارای معیارهای سلامت، امنیت و عدم سوء پیشینه بودند، اقامت دائم می گرفتند. یکی از معایب سیستم قبلی، کند بودن رسیدگی به تقاضاها بود و باعث می شد خیلی از خانواده ها سال ها در برزخ بمانند. در نتیجه، افرادی که اقامت دائم را نهایتا اخذ می کردند فاقد شرایط مورد نیاز بازار کار کانادا بودند. مثلا یک متخصص علوم کامپیوتر که زمان ارائه تقاضا 44 سال سن داشته است، شش سال بعد که به 50 سالگی می رسد به سختی می توانسته جذب بازار کار کانادا شود. اما در سیستم اکسپرس انتری و نیز برنامه مهاجرت استانی، متقاضیان بر اساس سیستم جامع رتبه بندی امتیازدهی می شوند.
در سیستم جامع رتبه بندی یا به اختصار CRS، سن، تحصیلات، سابقه کار دارای مهارت و تسلط بر زبان های انگلیسی یا فرانسوی متقاضیان لحاظ می شود و متقاضیانی که بالاترین امتیاز را دارند طی پذیرش های متوالی برای تقاضا جهت اقامت دائم انتخاب می شوند. شواهد حاکی از این است که سیستم اکسپرس انتری برای جامعه کانادا دارای مزایای اقتصادی است. افرادی که برای مهاجرت به کانادا سیستم اکسپرس انتری را انتخاب می کنند، به خاطر عبور از فیلترهای متعدد موفقیت بیشتری در کانادا می یابند. آنها جوان هستند، تحصیلات عالیه دارند و مسلط به زبان های انگلیسی یا فرانسه هستند. برخی از آنها در کانادا سابقه کار دارند (و این سابقه را حین تحصیل یا کار کسب کرده اند) و بنابراین امتیازاتشان بالا رفته است.
از سوی دیگر، برهی متقاضیان اکسپرس انتری هم دارای پیشنهاد کار هستند و یا از طرف یکی از استان ها انتخاب شده اند و بدین ترتیب 600 امتیاز اضافی کسب کرده اند. برخی دیگر هم در کانادا خواهر یا برادر دارند و باز هم از این طریق 600 امتیاز کسب می کنند. بی جهت نیست که سیستم اکسپرس انتری سیستمی موفق است؛ تحقیقاتی که دولت کانادا اخیرا انجام داده حاکی از این است که متقاضیانی که سرمایه انسانی بالایی دارند سریع جذب اقتصاد می شوند همانطور که متقاضیان دارای سابقه کار در کانادا سریعا جذب بازار کار کانادا می شوند.
البته سیستم اکسپرس انتری دارای محدودیت هایی هم هست: یکی از آنها ایجاد سیستم مدیریت تقاضای دو سطحی یا two-tiered در سراسر کاناداست. افرادی که از طریق اکسپرس انتری تقاضا می دهند ظرف مدت شش ماه اقامت دائم می گیرند در حالی که متقاضیانی که از طریق سایر برنامه های فدرال که تحت پوشش اکسپرس انتری نیستند تقاضا ارائه می کنند و نیز افرادی که به کبک تقاضا ارائه می کنند باید زمان های طولانی تری را منتظر بمانند.
طبق گزارش دولت فدرال، برای رسیدگی به درخواست های برنامه مهاجرت استانی غیر مرتبط با اکسپرس انتری در حال حاضر 18 ماه زمان نیاز است. چنین تاخیرهایی می تواند باعث سلب اعتماد به برنامه مهاجرت استانی شود و تلاش هایی که کانادا در راستای ارتقای توسعه اقتصادی در سراسر کانادا انجام می دهد را تضعیف کند. استان های ساسکاچوان، منیتوبا و چهار استان آتلانتیک کانادا برای جذب اکثر مهاجران کاری/اقتصادی خود به برنامه مهاجرت استانی تکیه دارند.
یکی دیگر از محدودیت های اکسپرس انتری این است که مثلا تنها چهار درصد متقاضیان اکسپرس انتری که در سال 2018 ITA یا دعوتنامه جهت تقاضای اقامت دائم دریافت کرده اند به زبان فرانسوی مسلط بوده اند. بدین ترتیب تلاش هایی که کانادا در راستای تقویت جوامع فرانسوی زبان خود در خارج از کبک به واسطه جذب مهاجر انجام می دهد تضعیف می گردد.
بیشتر بخوانید: تحصیل در کانادا
اما در مجموع، نقاط قوت اکسپرس انتری به نقاط ضعف آن می چربد و عملکرد این سیستم مطابق با انتظارات است. دولت فدرال نیز از ژانویه 2015 با اصلاح اکسپرس انتری نشان داده انعطاف پذیر است. این تغییرات یادآور این هستند که حتی پس از پنج سال، اکسپرس انتری در حال پیشرفت است و دولت به یافتن راه های جدیدی برای بهبود آن ادامه می دهد.
