یک سال از آخرین دعوت از متقاضیان فدرال اسکیل ورکر اکسپرس انتری می‌گذرد

تحلیل: در این مقاله نگاهی خواهیم داشت بر سال بی سابقه‌ای که در اکسپرس انتری گذشت و سالی که پیش روی آن است.

آخرین باری که متقاضیان فدرال اسکیل ورکر کانادا از صف انتظار اکسپرس انتری انتخاب شدند سوم دسامبر ۲۰۲۰ بود.

آن زمان خیلی‌ها نمی‌دانستند که این آغاز وقفه موقتی در صدور دعوتنامه‌های اکسپرس انتری به متقاضیان FSWP است.

اسکیل ورکر فدرال از زمانی که در سال ۱۹۶۷ آغاز به کار کرده تا کنون مسیر اصلی مهاجرت به کانادا در کلاس اقتصادی/کاری بوده است. در سال ۲۰۰۸ اداره مهاجرت کانادا با راه‌اندازی دسته تجربه کانادایی، برنامه اسکیل ورکر فدرال را تکمیل کرد. هدف از راه‌اندازی برنامه تجربه کانادایی، ایجاد مسیر مهاجرتی مخصوص دانشجویان و نیروی کار موقت خارجی بود که سابقه تحصیل در کانادا و کار در کانادا دارند .در سال ۲۰۱۳ اداره مهاجرت برنامه فدرال اسکیل ترید را هم به عنوان مسیر مهاجرتی برای نیروی کار فنی حرفه‌ای راه‌اندازی کرد.

اداره مهاجرت کانادا در سال ۲۰۱۵ سیستم اکسپرس انتری را راه‌اندازی کرد تا این سه برنامه را مدیریت کند. هر کسی که واجد شرایط یکی از برنامه‌های تحت مدیریت اکسپرس انتری است می‌تواند پروفایل بسازد و بر اساس فاکتورهایی نظیر سن، تحصیلات، مهارت‌های زبان انگلیسی یا فرانسه و سایر عوامل در سیستم جامع رتبه بندی (CRS) امتیاز دریافت کند. تقریبا هر دو هفته یک بار اداره مهاجرت برای متقاضیانی که بالاترین امتیاز را دارند، دعوت می‌کند تا درخواست خود را برای اقامت دائم ارائه کنند.

فلسفه وجودی اکسپرس انتری این است که به اداره مهاجرت کانادا اجازه دهد تا این درخواست‌ها را با سرعت بیشتری رسیدگی کند (چرا که با سیستم جدید تنها به درخواست افرادی که دعوت شده‌اند رسیدگی می‌شود، در حالیکه در سیستم قبلی تک تک درخواست‌ها بازبینی می‌شد) و به مهاجران جدید فرصت بیشتری برای خوگیری با اقتصاد کانادا بدهد (چرا که اداره مهاجرت به اصطلاح گل‌های سرسبد و متقاضیانی را که بیشترین امتیاز را داشتند را انتخاب می‌کند).

بین سال ۲۰۱۵ تا آغاز همه گیری کرونا، متقاضیان FSWP در دریافت دعوتنامه اکسپرس انتری پیشتاز بودند. در سال ۲۰۱۹، ۴۵ درصد دعوتنامه‌ها برای متقاضیان اسکیل ورکر فدرال صادر شد و متقاضیان تجربه کانادایی در رتبه بعدی قرار داشتند. این پروسه در سال ۲۰۲۱ متوقف شد. 

اداره مهاجرت کانادا در سال ۲۰۲۱ برنامه‌ای چید تا به هدف مهاجرتی خود که جذب ۴۰۱,۰۰۰ مقیم دائم تا انتهای سال ۲۰۲۱ بود دست یابد. این برنامه مستلزم این بود که تعداد زیادی از افرادی که حین پاندمی کرونا در کانادا اقامت موقت داشتند، اقامت دائم بگیرند. فلسفه وجودی این برنامه این بود که در گیرودار اختلالات ناشی از کرونا نظیر محدودیت‌های ورود به کانادا و سایر موانعی که ممکن است بر سر راه متقاضیان خارج از کرونا قرار داشته باشد و مانع از تکمیل فرایند اقامت دائم آن‌ها شود، تمرکز بر ارائه اقامت دائم به افرادی که موقتا در کانادا هستند مطمئن‌ترین راه برای رسیدن به هدف مهاجرتی برای سال ۲۰۲۱ است.

این برنامه مستلزم این بود که به جای اینکه تمام متقاضیان در صف انتظار اکسپرس انتری لحاظ شوند، در اکثر سال فقط از متقاضیان تجربه کانادایی دعوت شود. این در پذیرش تاریخی ۱۳ فوریه با دعوت از ۲۷,۳۳۲ متقاضی مشهود است؛ تعداد دعوتنامه‌های این پذیرش شش برابر رکورد تاریخی قبلی اکسپرس انتری بود. این برنامه اداره مهاجرت همچنین مستلزم این بود که سیاست عمومی ویژه و یک باره‌ای اتخاذ شود که از طریق آن ۹۰,۰۰۰ نیروی کار ضروری و فارغ‌التحصیل خارجی در کانادا درخواست اقامت دائم ارائه کنند.

اینکه آیا تصمیم اداره مهاجرت در توقف یک ساله صدور دعوتنامه برای متقاضیان برنامه فدرال اسکیل ورکر از طریق پذیرش‌های اکسپرس انتری درست بوده یا غلط جای بحث دارد. در واقع با توجه به وضعیت کنونی کرونا، سیاست آتی و ظرفیت عملیاتی اداره مهاجرت کانادا، وضعیت بازار کار کانادا و جذب متقاضیان اکسپرس انتری در اقتصاد کانادا زمان زیادی در اختیار داریم تا در مورد درست یا غلط بودن تصمیم اداره مهاجرت بحث کنیم. به بیان دیگر، باید سال‌ها بگذرد تا عواقب این تصمیم را به طور کامل بتوان ارزیابی کرد. با این همه بد نیست بر اساس اطلاعاتی که الان در اختیار داریم نگاهی به مزایا و معایب این تصمیم بیندازیم.  

مزایای حذف موقتی متقاضیان فدرال اسکیل ورکر

چیزی نمانده که اداره مهاجرت کانادا به هدف مهاجرتی خود برای سال جاری دست یابد چرا که ماهانه ۴۵,۰۰۰ نفر اقامت دائم کانادا دریافت می‌کنند و اداره مهاجرت کانادا طی ۱۱ ماه سال ۲۰۲۱ به بیش از ۳۶۰,۰۰۰ نفر اقامت دائم داده است. از این رو اداره مهاجرت این استدلال را خواهد داشت که تصمیم او مبنی بر حذف متقاضیان FSWP این امکان را برایش فراهم کرده که طی دورانی بحرانی سطح اعطای اقامت دائم را بالاتر ببرد.

مزیت دیگر این تصمیم این است که تحقیقات Statistics Canada نشان می‌دهد افرادی که سابقه کار در کانادا دارند پس از اخذ اقامت دائم، بهتر جذب بازار کار کانادا می‌شوند. آنها با اقامت موقت خود در کانادا علاوه بر داشتن سابقه کار در داخل کانادا می‌توانند مهارت‌های زبانی و شبکه کاری خود را بهبود بخشند و این به چشم انداز شغلی‌شان پس از اقامت دائم کمک می‌کند.

سومین مزینت این تصمیم این است که کانادا کانادا طی پاندمی کرونا با کمبود نیروی کار مواجه بوده است و تمرکز اداره مهاجرت بر متقاضیان داخل کانادا به این کشور این اجازه را داده تا رویکردی هدفمندتر برای برطرف کردن این کمبود به ویژه در مشاغل ضروری اتخاذ کند. برای نمونه اگر به خاطر تصمیم اداره مهاجرت کانادا برای حذف موقت متقاضیان اسکیل ورکر طی یک سال آخر نبود، بسیاری از نیروی کار ضروری که از طریق سیاست عمومی موقت اداره مهاجرت کانادا درخواست ارائه کردند، شانس دریافت اقامت دائم را نداشتند.

معایب حذف موقتی متقاضیان فدرال اسکیل ورکر

از سوی دیگر می‌توان چنین استدلال کرد که اداره مهاجرت هم می‌توانست از متقاضیان FSWP استقبال کند و هم به هدف مهاجرتی ۴۰۱,۰۰۰ نفری خود دست یابد؛ چرا که حدود یک سال و خرده‌ای بین دریافت دعوتنامه توسط متقاضی FSWP و ورود او به کانادا فاصله است. از این رو اداره مهاجرت کانادا می‌توانسته طی نیمه دوم سال دعوتنامه اکسپرس انتری را برای متقاضیان FSWP صادر کند و در عین حال در راستای هدف مهاجرتی سال ۲۰۲۱ خود تا جایی که ممکن است به متقاضیان داخل کانادا اقامت دائم بدهد. در واقع گزارش داخلی اداره مهاجرت نشان می‌دهد که اداره مهاجرت کانادا این گزینه را در نظر داشته اما معلوم نیست چرا این مسیر را دنبال نکرده است.

یکی دیگر از معایب این تصمیم این بوده که شفافیت و اعتماد بین متقاضیان FSWP و اداره مهاجرت کانادا را لکه دار کرده است. دولت کانادا و اداره مهاجرت کانادا به این افتخار می‌کنند که تا جای ممکن صادق و شفاف هستند اما اطلاع چندانی به متقاضیان FSWP در مورد برنامه و تصمیم خود برای سال ۲۰۲۱ و بعد از آن نداده‌اند. این از این رو حائز اهمیت است که بسیاری از متقاضیان FSWP به این امید وارد صف انتظار اکسپرس انتری شده‌اند که امسال فرصت انتخاب شدن داشته باشند اما عملا حذف و نادیده گرفته شده‌اند. اساسا مثل این می‌ماند که اداره مهاجرت آن‌ها را به رستوران دعوت کند اما غذایی به آن‌ها ندهد! شاید رویکرد بهتر این بوده که اداره مهاجرت شفاف و واضح از قصد خود به متقاضیان FSWP خبر می‌داده تا آن‌ها بتوانند به گزینه‌ای دیگر بیندیشند. تصمیم حذف متقاضیان FSWP ممکن است تاثیری منفی بر برخی متقاضیان داشته باشد چرا که اعتبار نتیجه آزمون زبان تنها دو سال است و ارزیابی‌های مدارک تحصیلی یا ECA هم پنج سال اعتبار دارد. اگر امور را در مقیاس کلان ببینیم، با شرکت مجدد در آزمون زبان و یا درخواست مجدد برای ECA دنیا به آخر نمی‌رسد اما اگر اداره مهاجرت از قبل متقاضیان را مطلع کرده بود تا آن‌ها بتوانند در راه رسیدن به اقامت دائم کانادا سختی کمتری تحمل کنند، نشان دهنده رعایت حال متقاضیان از جانب اداره مهاجرت می‌بود.    

سومین دلیل بر درست نبودن این تصمیم این است که اداره مهاجرت با این کار عملا فلسفه وجودی اکسپرس انتری را زیر سوال برده است. وقتی در سال ۲۰۱۵ اکسپرس انتری راه اندازی شد اداره مهاجرت به خود می‌بالید که برای آگاهی دادن به سیستم جامع امتیاز بندی از رویکردی مبتنی بر شواهد و قراین استفاده می‌کند. اداره مهاجرت می‌گفت که سیستم جامع رتبه بندی حاصل سال‌ها جمع‌آوری و تحلیل داده‌های طولی توسط اداره آمار کانادا در مورد عملکرد مهاجران در بازار کار است. از این رو امتیاز CRS طراحی شد تا به متقاضیانی که جوانتر هستند، سطح تحصیلات بالاتر و سابقه کار بیشتر دارند، بر زبان بیشتر مسلط هستند، تجربه کانادایی، جاب آفر یا قوم و خویش در کانادا دارند طراحی شد.

هرچند که با تصمیم اداره مهاجرت مبنی بر حذف موقتی متقاضیان فدرال اسکیل ورکر طی یک سال اخیر همه این‌ها دود و در هوا از بین رفت چرا که اداره مهاجرت تنها متقاضیان CEC و نیز متقاضیان واجد شرایط برنامه مهاجرت استانی را دعوت کرده است. نتیجه این بوده که حداقل امتیاز CRS هم کاهش داشته تا اداره مهاجرت بتواند به هدف خود در جذب ۴۰۱,۰۰۰ مقیم دائم جدید دست یابد. این رویکرد سریع را می‌توان تحسین کرد اما هزینه‌ای هم در بر دارد. یعنی آن‌هایی که امتیاز CRS کمتری دارند و در سال ۲۰۲۱ اقامت دائم گرفته‌اند، در مقایسه با متقاضیانی که در شرایط عادی دعوتنامه دریافت می‌کنند چشم انداز روشنی در بازار کار کانادا نخواهند داشت. (منظور از شرایط عادی داشتن یکی از بالاترین امتیازهای CRS است نه واجد شرایط برنامه تجربه کانادایی بودن).

اداره مهاجرت کانادا پیوسته استدلال کرده که اکسپرس انتری برای بلندمدت طراحی شده است. به گفته اداره مهاجرت کانادا دعوت از متقاضیانی که بالاترین امتیاز CRS را دارند سیاست هوشمندانه‌ای است چرا که امتیاز بالای این متقاضیان به آن‌ها اجازه می‌دهد تا خود را با ماهیت پویای بازار کار کانادا بهتر وفق دهند. با اینکه این مثالی افراط گونه است اما به خوبی تصمیم اداره مهاجرت را نشان می‌دهد: این اداره تصمیم گرفته که دعوت از متقاضیان CEC با امتیاز CRS ۷۵ (مانند پذیرش ۱۳ فوریه) برای رسیدن به هدف مهاجرتی سال ۲۰۲۱ مهم‌تر از دعوت از متقاضیان FSWP با امتیاز CRS ۴۷۰ (حدنصاب تقریبی امسال) است.

عیب دیگر این تصمیم که خود اداره مهاجرت اذعان کرده این است که تمرکز بر متقاضیان داخل کانادا، حجم درخواست‌های تلنبار شده را بیشتر کرده است. چرا که اداره مهاجرت با سرعت کمتری به درخواست اقامت دائم افرادی که خارج از کانادا هستند رسیدگی کرده است.

نگاهی به جلو

با توجه به اینکه اداره مهاجرت کانادا در مورد برنامه‌های خود برای اکسپرس انتری حرفی نمی‌زند، هیچکس نمی‌تواند پیش بینی کند که از چه زمان صدور دعوتنامه برای متقاضیان اسکیل ورکر را از سر خواهد گرفت. اما چند نکته را باید در نظر داشت.

اول اینکه اداره مهاجرت از ماه سپتامبر صدور دعوتنامه برای متقاضیان تجربه کانادایی را هم متوقف کرده است تا بتواند به درخواست‌های تلنبار شده رسیدگی کند. اداره مهاجرت گفته است که می‌خواهد قبل از صدور دعوتنامه برای متقاضیان FSWP، CEC و FSTP درخواست‌های تلنبار شده و عقب مانده اکسپرس انتری را نصف کند. بر اساس سرعت رسیدگی به درخواست‌ها می‌توان انتظار داشت که در نیمه اول سال ۲۰۲۲ این اتفاق رقم بخورد.

نهایتا اینکه اداره مهاجرت کانادا باید به صدور دعوتنامه برای متقاضیان FSWP ادامه دهد چرا که این متقاضیان افراد بااستعداد و برجسته‌ای هستند.همانطور که اشاره شد آن‌ها ۴۵ درصد متقاضیان دعوت شده در سال ۲۰۱۹ را تشکیل می‌دادند و در ماه‌های اخیر حدود ۸۵ درصد همه متقاضیان در صف انتظار اکسپرس انتری را تشکیل می‌دهند. به زودی تعداد متقاضیان تجربه کانادایی هم ته خواهد کشید و اداره مهاجرت کانادا شاید همین حالا به این مرحله رسیده باشد.

ملاحظه مهم دیگری که باید در نظر داشت این است که اداره مهاجرت در پشتیبانی از توسعه اقتصادی کانادا نقش کلیدی ایفا می‌کند. این اداره ورود مقیمان دائم از خارج را تسهیل می‌کند و این مقیمان دائم جدید از جمعیت کانادا، بازار کار کانادا و رشد اقتصادی پشتیبانی می‌کنند. هرچند پاندمی کرونا باعث اختلال در ورود مهاجر از خارج شده است و همین مشکل باعث شده کانادا طی صد سال اخیر کمترین رشد جمعیت را داشته باشد. علاوه بر این، این کشور در حال حاضر بالاترین نرخ جایگاه‌های شغلی خالی در تاریخ خود را سپری می‌کند که یکی از دلایل این امر عدم ورود نیروی کار جدید از خارج است. از اینرو پذیرش‌های اسکیل ورکر فدرال در رشد اقتصادی کانادا نقش کلیدی خواهند داشت.

سخن آخر

با اینکه حذف متقاضیان FSWP از پذیرش‌ها با توجه به محدودیت‌های سفر به کانادا توجیه پذیر بوده است، از وقتی که کانادا در ماه جون محدودیت‌های سفر را برای تمام دارندگان تاییدیه اقامت دائم یا COPR حذف کرده، دیگر چندان توجیهی ندارد. با اینکه موارد ابتلا به کرونا در سراسر جهان باز رو به افزایش است، هیچ چیزی مانع دولت کانادا نمی‌شود که متقاضیان FSWP و دارندگان COPR را از ورود به کانادا منع کند؛ و همانطور که قبلا گفتیم به طور متوسط از زمانی که یک متقاضی اسکیل ورکر فدرال دعوتنامه دریافت می‌کند، تا آمدنش به کانادا یک سال طول می‌کشد و بنابراین افت و خیز بحران کرونا نباید مانع اصلی در عدم صدور دعوتنامه برای متقاضیان FSWP باشد چرا که هیچکس نمی‌داند که از الان تا سال دیگر قرار است چه اتفاقاتی در جهان بیفتد.

خلاصه اینکه به نظر می‌رسد که دلایل متقنی برای ادامه روند صدور دعوتنامه برای متقاضیان FSWP در سال ۲۰۲۲ در دست است.