نظام آموزشی کشور بلژیک
آموزش در بلژیک توسط سه جامعه فلاندری (هلندی زبان)، فرانسوی و آلمانی زبان تنظیم و بودجه گذاری می شود. هر جامعه سیستم آموزشی مخصوص به خود را دارند که تفاوت های اندکی میان آنها وجود دارد. دولت فدرال نقش بسیار کمی ایفا می کند و به طور مستقیم، سن تحصیل اجباری و به طور غیر مستقیم بودجه بندی جوامع را تعیین می کند.
موسسات آموزشی این کشور را می توان به چهار گروه تقسیم کرد:
۱. موسسات آموزشی تحت مالکیت جوامع
۲. موسسات آموزشی دولتی با سوبسید (کمک مالی) تحت نظارت استانها و شهرداریها
۳. موسسات آموزشی آزاد با سوبسید تحت نظارت سازمان های وابسته به کلیساهای کاتولیک
۴. موسسات آموزشی خصوصی همچون مدارس بینالمللی
گروه سوم، بزرگترین گروه مدارس از نظر تعداد شاگرد هستند.
سیستم آموزشی بلژیک تحت سیستم بولونیا است و در واقع کیفیت آموزش را بهبود بخشیده و فرآیند راحت تری برای دانشجویانی که بین کشورهای اروپایی جابه جا می شوند، ارائه می دهد. دانشجویانی که قصد تحصیل در رشته های پزشکی، دندانپزشکی، هنر یا علوم مهندسی بلژیک را دارند، ممکن است با شرایط و امتحانات ورودی (پذیرش) بیشتری نسبت به سایر رشته های تحصیلی مواجه شوند. به علاوه، ۶ دانشگاه بزرگ وجود دارد که گستره کاملی از رشتهها را ارائه می دهند.
آموزش و تحصیلات اجباری در بلژیک بین سن ۶ تا ۱۸ سالگی یا تا زمان فارغالتحصیلی از دبیرستان است و هزینه تحصیل تا پایان دوره اجباری یعنی تا ۱۸ سالگی رایگان است. کودکان موظفند که یک دوره ۱۲ ساله را در مدرسه حضور پیدا کنند. دانش آموزانی که مایل به ادامه تحصیل تا سن ۱۸ سالگی نیستند می توانند از طریق دوره حضور در آموزش اجباری پاره وقت تا سن ۱۵ سالگی شرکت کنند که شامل ۷ سال آموزش ابتدایی و حداقل دو سال اول آموزش متوسطه می شود.
پایه های تحصیلی در بلژیک
مراحل متفاوت تحصیل در سه منطقه فلاندر، بروکسل و والونی مشابه است. تحصیل در بلژیک به ۴ مرحله مهد کودک، دبستان، متوسطه و آموزش عالی تقسیم می شود.
- آموزش پیش دبستانی: بین سنین ۲.۵ تا ۶ سال (اجباری نیست ولی توصیه می شود که کودکان دوره پیش دبستانی را بگذرانند)
- آموزش دبستان: بین سنین ۶ تا ۱۲ سال
- آموزش متوسطه: بین ۱۲ تا ۱۸ سال
- آموزش عالی: ۱۸ سال به بالا در دانشگاهها یا کالجهای دانشگاهی
پیش دبستانی در بلژیک
آموزش پیش دبستانی رایگان برای هر یک از کودکان ۲ تا ۶ سال ارائه می شود. در اکثر مدارس کودک می تواند به محض رسیدن به این سن آموزش خود را شروع کند. اکثر پیش دبستانی ها وابسته به مدارس ابتدایی خاصی هستند. مدارس ابتدایی اغلب ساختمان و تسهیلات خود را با پیش دبستانی ها به اشتراک می گذارند. برخی مدارس آموزش های ابتدایی خاصی را برای دانش آموزان دارای معلولیت یا نیازهای خاص ارائه می دهند. اگر چه اجباری نیست اما بیش از ۹۰٪ کل دانش آموزان در این گروه سنی در مدارس پیش دبستانی حضور می یابند.
دوره ابتدایی در بلژیک
دبستان های بلژیک متشکل از ۶ سال تحصیلی هستند و موضوعات درسی در اکثر مدارس مشابه است. آموزش ابتدایی رایگان است و سن تنها شرط ورودی است. آموزش ابتدایی به سه دوره زیر تقسیم می شود:
- دوره اول (سال اول و دوم)
- دوره دوم (سال سوم و چهارم)
- دوره سوم (سال پنجم و ششم)
دوره متوسطه در بلژیک
بعد از اتمام دوره ابتدایی در سن ۱۲ سالگی، دانش آموزان وارد آموزش متوسطه می شوند. مدارس متوسطه نیز متشکل از سه دوره هستند.
- دوره اول (سال اول و دوم)
- دوره دوم (سال سوم و چهارم)
- دوره سوم (سال پنجم و ششم)
دبیرستان های بلژیک با پیشروی به دوره های بالاتر برای شاگردان گزینه های بیشتری برای انتخاب ارائه می کنند. دوره اول یک پایه عمومی گسترده با چند گزینه اندک را ارائه می کنند. دوره دوم و سوم برنامه های ویژه تری ارائه می کنند.
مدارس متوسطه به چهار نوع تقسیم می شوند که از مسیرهای آموزشی متفاوتی تشکیل شده است. این چهار نوع به شرح زیر هستند:
- مدارس عمومی (ASO)
- مدارس فنی (TSO): آموزش دروس عمومی و فنی که به دو گروه TTK و STK تقسیم می شود. دوره های TTK بیشتر متمرکز بر جنبه های فنی و دوره های STK بیشتر متمرکز بر جنبه های عملی هستند. پس از پایان این دوره، دانش آموزان جذب بازار کار می شوند.
- مدارس هنری (KSO): این مدارس آموزش های عمومی و گسترده ای را به فعالیت های هنری فعالانه (همانند اجرا ,هنرهای بصری و …) پیوند میدهند.
- مدارس فنی حرفه ای (BSO): یک آموزش تخصصی بسیار عملی و اشتغال محور است که مختص به دانش آموزانی است که قصد دارند در کنار آموزش، مهارت های عملی را نیز فرا گیرند.
آموزش عالی در بلژیک
آموزش عالی در بلژیک با دو جامعه اصلی فلاندری (هلندی زبان) و فرانسوی زبان سازماندهی می شود. آلمانی زبانهای بلژیک معمولا در دانشگاههای جامعه فرانسوی زبان بلژیک و یا در کشور آلمان تحصیل میکنند. سیستم آموزش عالی بلژیک از فرآیند بولونیا پیروی می کند و مدرک لیسانس سه ساله و مدرک ارشد یک ساله یا ۲ ساله را اعطا می کند. دانشجویان بعد از تمام دوره کارشناسی ارشد می توانند در پروژه های تحقیقاتی که منجر به مدرک دکترا می شود، شرکت نمایند. مدرک دکترا فقط توسط دانشگاه های بلژیک ارائه می شوند.
موسسات آموزش عالی در هر یک از دو جامعه فلاندری (هلندی زبان) و فرانسوی زبان دسته بندی مخصوص به خود را دارند. به عنوان مثال موسسات آموزش عالی در جامعه فلاندری به دانشگاهها (پژوهشی) و دانشگاههای علمی کاربردی تقسیم میشوند. در جامعه فرانسوی زبان نیز موسسات آموزش عالی به دانشگاهها، کالجهای دانشگاهی و کالجهای هنر تقسیم بندی میشوند.
هر یک از موسسات آموزش عالی شرایط پذیرش خود را دارند. در بلژیک هر فردی با یک دیپلم معتبر از دبیرستان های بلژیک (CESS) یا معادل بینالمللی آن می تواند به انتخاب خود در هر یک از موسسات آموزش عالی ثبت نام نماید. البته برخی رشته های تخصصی و حرفه ای همانند دپارتمان معماری، مهندسی عمران، پزشکی و دندانپزشکی، علوم دریایی و هنرهای زیبا نیازمند گذراندن آزمون ورودی هستند. دیپلمها و سرتیفیکتهای بدست آمده از خارج اتحادیه اروپا باید معادل سازی شده و یا معادل آن در کشور بلژیک اخذ شود.